Αφήστε του περισσότερο χρόνο για παιχνίδι…!
| |
 | |
Οι μέρες των παιδιών γεμίζουν όλο και περισσότερο από υποχρεώσεις: από το σχολείο στο σπίτι για φαγητό και μετά στα αγγλικά, το μπαλέτο, το γυμναστήριο. Είναι όμως καλό να είναι τα παιδιά τόσο απασχολημένα; Οι ψυχολόγοι συνιστούν πιο χαλαρούς ρυθμούς, γιατί μόνο έτσι τα παιδιά αναπτύσσονται καλύτερα. Γνωρίστε τα δικαιώματα των παιδιών και την αξία του ελεύθερου παιχνιδιού.
Οι αλλαγές του σύγχρονου τρόπου ζωής
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η ζωή των παιδιών έχει αλλάξει ραγδαία. Όλο και περισσότερες είναι οι μαμάδες που δουλεύουν και επομένως είναι υποχρεωμένες να αναθέσουν τη φροντίδα των παιδιών σε άλλα άτομα. Έτσι, οι εξωσχολικές δραστηριότητες αναλαμβάνονται από τη νταντά ή τη γιαγιά.
Επίσης, μετά από το σχολείο, το άθλημα και η ξένη γλώσσα μετατρέπονται σε έναν τρόπο για να μάθει το παιδί από μικρό μία έξυπνη και αποδοτική δραστηριότητα, η οποία δρα έμμεσα ως νταντά του.
Ένας άλλος καινούργιος παράγοντας είναι η αύξηση των διαζυγίων. Όταν στο σπίτι ο γονιός είναι ένας, γεννιέται η ανάγκη για εκμετάλλευση όλων των διαθέσιμων βοηθειών, επειδή επιπλέον γίνεται πιο πιεστική η ανάγκη για δουλειά πλήρης απασχόλησης. Ακόμη, πολλοί γονείς που μεγαλώνουν μόνοι τα παιδιά τους δένονται υπερβολικά μαζί τους συναισθηματικά, υπερφορτώνοντάς τα με ευθύνες, υποχρεώσεις και απαιτήσεις.
Ακόμη και οι γιαγιάδες και οι παππούδες έχουν αλλάξει: έχουν πλέον περισσότερα προσωπικά ενδιαφέροντα και δεν είναι τόσο διαθέσιμοι να περάσουν την ημέρα τους φροντίζοντας τα εγγόνια τους. Τέλος, το ότι υπάρχουν πλέον περισσότερα μοναχοπαίδια, που δεν έχουν ένα αδερφάκι για να παίξουν, κάνει πιο απαραίτητη την ανάγκη για οργάνωση του ελεύθερου χρόνου του παιδιού, έτσι ώστε να μην αισθανθεί μόνο.
Οι ανάγκες των παιδιών
Το παιδί, όμως, εξακολουθεί να έχει ανάγκη από το δικό του χρόνο, για να βιώσει με τους συνομηλίκους του πώς εκτυλίσσεται η ζωή γύρω του.
Το να τα πιέζετε να είναι μονίμως απασχολημένα, ακόμη και μετά το σχολείο, μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά, καθώς δεν μαθαίνουν να είναι μόνα τους και να διαχειρίζονται τον ελεύθερο χρόνο τους με προσωπικές δραστηριότητες, όπως η ανάγνωση ενός βιβλίου, το άκουσμα μουσικής, η ζωγραφική, κ.ά. Το να οργανώνεται όλη του η ημέρα από άλλους, του καταργεί κάθε ευκαιρία για αυθορμητισμό και επενεργεί σημαντικά σε μια προσωπικότητα που αναζητά ακόμη την ταυτότητά της.
Οι υπερβολικές απαιτήσεις των γονιών
Όλο και περισσότερο οι γονείς επιφορτίζουν τα παιδιά με απαιτήσεις, αξιώνουν από αυτά υπερβολικές επιδόσεις, ίσως καμιά φορά και εκείνες που δεν μπόρεσαν οι ίδιοι να χαρίσουν στους δικούς τους γονείς. Προσοχή όμως να μην μπερδέψετε την ευημερία των παιδιών με τη δική σας λαχτάρα για χρήματα και δόξα. Ο κίνδυνος να πνίξετε την προσωπικότητα του παιδιού, με νοοτροπίες που εφαρμόζονται από τη μάζα είναι ακόμη πιο επίκαιρος από τη στιγμή που δεν εισακούονται οι βαθύτερες και ανέκφραστες ανάγκες του παιδιού.
Δώστε τους χρόνο και αγάπη
Η φροντίδα και η υποστήριξη των γονιών είναι θεμελιώδης για τα παιδιά. Θα πρέπει να τους αφιερώνετε ένα μέρος της ημέρας σας, έστω και μικρό, για να τα ακούσετε, να παίξετε μαζί τους και να βελτιώσετε την ποιότητα του χρόνου που περνάτε μαζί τους. Τα παιχνίδια, τα μαθήματα και οι εξωσχολικές δραστηριότητες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την αγάπη και το διάλογο που βιώνουν μέσα στην οικογένεια.
Ανησυχητικές ενδείξεις
Η υπερβολική οργάνωση του χρόνου των παιδιών, ακόμη και στην προσχολική ηλικία, μπορεί μακροπρόθεσμα να έχει επιζήμιες συνέπειες, ειδικά στα πιο μικρά. Τα συμπτώματα που δεν θα πρέπει να αγνοήσετε είναι:
Η αξία του παιχνιδιού
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η Disney σε ψυχολόγους και παιδαγωγούς, το παιδί παίζει πολύ λιγότερο από ότι πριν από είκοσι χρόνια. Αυτό οφείλεται στην υπερβολική έκθεση στην τηλεόραση, στο πολύ διάβασμα για το σχολείο, στη διαρκή απουσία των γονιών, στην έλλειψη κατάλληλων χώρων, στην αύξηση του αριθμού των εργαζόμενων μητέρων και στην αύξηση των χωρισμών και των διαζυγίων.
Κι όμως, το παιχνίδι παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού, καθώς εξελίσσει τη φαντασία, την εφευρετικότητα και την περιέργειά του. Βέβαια, σήμερα η αξία του παιχνιδιού επαναπροσδιορίζεται καθώς από δημιουργικό εργαλείο έχει μετατραπεί επικίνδυνα σε αντικείμενο κατανάλωσης, το οποίο χρησιμοποιείται συχνά από τους γονείς για να καθησυχάσουν τα αισθήματα ενοχής τους, που δεν έχουν αρκετό χρόνο να τους αφιερώσουν. Από την άλλη, τα ίδια τα σύγχρονα παιχνίδια κάνουν τα πάντα από μόνα τους: κινούνται, ανάβουν φώτα, κάνουν ήχους, επομένως τα παιδιά δεν μπορούν να κάνουν τίποτα άλλο εκτός από το να τα κοιτάνε.
Ο δεκάλογος των φυσικών δικαιωμάτων των παιδιών
Σε μια εποχή που όλα είναι προγραμματισμένα, είναι απαραίτητο να ξαναβρούν χρόνο για παιχνίδι, ανεμελιά, ακόμα και να μην κάνουν τίποτα μαζί με τους φίλους τους. Η παιδική ηλικία δεν είναι αποκλειστικά μια περίοδος προετοιμασίας για την ενήλικη ζωή αλλά είναι και ένας δρόμος που θα πρέπει να τον διαβούν μαζί, για να μάθουν τους κανόνες της συμβίωσης.
Με τα επώνυμα ρούχα και το μοντέρνο στιλ, φαίνεται πως έχει χαθεί η δυνατότητα να λερωθούν, να παίξουν με την άμμο, τα φυτά, τα φύλλα και τις πέτρες. Τα υλικά της φύσης όμως εγγυώνται εμπειρίες που δεν μπορούν να προσφέρουν ακόμα και τα πιο περίπλοκα και έξυπνα παιχνίδια.
Τα αρώματα της φύσης, η αντίληψη των διαφόρων μυρωδιών που συνδέονται με τις υπόλοιπες αισθήσεις, αναμνήσεις και εμπειρίες είναι πολύ σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη του παιδιού, τα οποία δυστυχώς χάνονται σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο ελεγχόμενος.
Η επικοινωνία σήμερα έχει γίνει μονόπλευρη: από τη μία η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, οι εφημερίδες και από την άλλη οι τηλεθεατές, οι ακροατές και οι αναγνώστες που δέχονται με παθητικό τρόπο τις πληροφορίες που διαδίδονται. Έτσι και τα παιδιά καταλήγουν να χάνουν την κριτική τους ικανότητα και την ελευθερία της επιλογής.
Με τα προκατασκευασμένα αντικείμενα, έτοιμα προς χρήση, τα οποία πετιούνται όταν χαλάσουν, οι χειρονακτικές δεξιότητες παραγκωνίζονται για χάρη του άκρατου καταναλωτισμού.
Από τη γέννησή τους, τα παιδιά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν σ’ ένα αγνό περιβάλλον, όπου το νερό, τα τρόφιμα και η ατμόσφαιρα είναι καθαρά και όπου οι αλλεργίες και οι άλλες ασθένειες δεν είναι συχνό φαινόμενο.
Αυτός είναι ο χώρος που αντιπροσωπεύει τις συναντήσεις, την κοινωνικοποίηση, το παιχνίδι. Στις μεγάλες πόλεις όμως, τα παιδιά περιορίζονται σε κλειστά και προστατευμένα περιβάλλοντα.
Στα αρνητικά της εποχής είναι και ότι πλέον ο ελεύθερος χρόνος είναι πάντα τέλεια οργανωμένος και περιλαμβάνει συνήθως παιχνίδι σε παιδότοπους, που δεν αφήνουν περιθώριο στη φαντασία και στη δυνατότητα εξερεύνησης φυσικών χώρων που έχουν παραμείνει αμόλυντοι και παρθένοι.
Τα παιδιά δεν έχουν μάθει να ακούνε τον ήχο του ανέμου, το κελάηδημα των πουλιών, τις καμπάνες της γειτονικής εκκλησίας. Θα πρέπει να ξαναβρούν τη διάσταση της ακοής και την ευαισθησία στους ήχους.
Η ανατολή του ήλιου, η δύση, το ουράνιο τόξο, το φως που προηγείται της καταιγίδας: όλα αυτά αποκλείονται από τα παιδιά της πόλης που δεν αντιλαμβάνονται τα διαφορετικά χρώματα και τις αποχρώσεις του φωτός στις διαφορετικές ώρες της ημέρας.
Τι μπορεί να γίνει;
Το ιδανικό είναι να γίνονται όλα με μέτρο. Η εβδομάδα των παιδιών, λοιπόν, θα πρέπει να είναι ένα μίγμα από δραστηριότητες σωματικές / αθλητικές, παιχνίδι, κοινωνικοποίηση, χρόνο για τον εαυτό τους, πρόσβαση στην πληροφόρηση μέσω τηλεόρασης ή διαδικτύου.
Είναι σημαντικό να ακούτε τα παιδιά σας, να τα παροτρύνετε να σας λένε τα προβλήματα και τις επιθυμίες τους, να αντιμετωπίζετε μαζί τις δυσκολίες και να ρυθμίζετε την ημέρα και την εβδομάδα τους με βάση τις πραγματικές ανάγκες τους.
Μία, το πολύ δύο εβδομαδιαίες εξωσχολικές δραστηριότητες μπορεί να προστεθούν στο πρόγραμμά του για να έχουν ευεργετική επίδραση στη ζωή του παιδιού. Θα πρέπει όμως να προβλέψετε και στιγμές που δεν θα είναι προγραμματισμένες, έτσι ώστε τα παιδιά να έχουν το δικαίωμα στον αυθορμητισμό, στην αυτονομία και στην επαφή με φίλους. Πρέπει να μάθουν να λύνουν και μόνοι τους τα προβλήματά τους, κάτι που θα τους χρησιμεύσει για την ενήλικη ζωή τους.
Αυτό που θα πρέπει να προβλέψετε εσείς είναι ένας χώρος για τις ελεύθερες δραστηριότητές τους, τις προσωπικές αναζητήσεις, την ηρεμία, τη σκέψη, τα παιχνίδια της φαντασίας και -γιατί όχι- τις στιγμές τεμπελιάς τους.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου